Column Roel Kop: ‘Eigen spreekwoorden’

Soms heb je een leuk idee, dat je vervolgens in de praktijk brengt. Eén van die ideeën die ik inmiddels in de praktijk heb gebracht is om eigen spreekwoorden te bedenken. Van opschrijven is het nog niet gekomen, maar als ik heel goed nadenk, dan kan ik er op het eind van deze column wel een paar opschrijven.

Nu eerst iets over mijn liefde voor de Nederlandse Taal in het algemeen en voor Nederlandse spreekwoorden in het bijzonder. Waar komen de spreekwoorden en gezegden in de Nederlandse taal vandaan? En wat betekenen ze? En wanneer kun je ze gebruiken? En wanneer kun je ze inzetten en wanneer juist niet? Je daarin een beetje verdiepen is gewoon hartstikke leuk.

Ik ben altijd gek geweest op spreekwoorden. Heel veel gebeurtenissen en wijze lessen zijn samen te vatten in spreekwoorden of zelfs één spreekwoord. Wat dacht je bijvoorbeeld van het spreekwoord: ‘Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet’. Of in het Engels en bij wijze van Engelse variant: ‘Verily, don’t do to others that which you would not wish to be done to yourself, whether it’s about a human being or an animal’. Hoe mooi is dat spreekwoord?

Dat klopt toch als een bus? Met spreekwoorden breek je vaak ook het ijs. Maak je het voor de ander makkelijker en aangenamer. Ik heb een aantal kantoorgenoten die je zou kunnen scharen onder het begrip nieuwe Nederlander(s). Met hen over spreekwoorden praten, daar naar vragen en daar grappen over maken, maakt mijn dag altijd goed. Met name met Maida en Ahmed kan ik vreselijk lachen om spreekwoorden die al bestaan en om spreekwoorden die ik zelf heb bedacht.

Ik vraag Maida of Ahmed geregeld naar een spreekwoord en of ze weten wat dit spreekwoord betekent. Die spreekwoorden gaan dan bijvoorbeeld over koetjes of kalfjes, over apen, over geld (pecunia non olet) of over mannen en vrouwen, over wijsheden, belangrijke gebeurtenissen of historische feiten.

Het mooist en het leukst is als ik een spreekwoord aan Maida vertel en dan aan haar vraag wat ze denkt dat er wordt bedoeld. Dat kan op het niveau gaan van het gras is altijd groener bij de buren. Dan vraag ik haar naar gras. Naar buren. En naar de kleur groen. We kunnen op dat soort momenten er zo maar 10 minuten mee bezig zijn. Maida is een echte power woman en we liggen dan als we spreekwoorden bespreken en bedenken vaak helemaal in een deuk. Het is dan echt lachen, gieren, brullen. Is dat overigens een spreekwoord? Of een uitdrukking?

Denk nu even aan het zelf bedachte of aangevulde spreekwoord: ‘bezint eer gij begint, maar als gij begint zorgt dat u wint’ of: ‘Of we nu wel of niet knippen en worden geschoren, alle processtukken tien dagen van te voren’. Hoe mooi is dat?

Afijn tijd voor een afsluiting. Tijd voor een aantal van mijn zelfbedachte spreekwoorden: ‘Als de rek eruit is, kan de rek er ook weer in’, ‘Als de klad er in is gekomen, kan hij er ook weer uit’ en ‘Als je op je vingers wordt gekeken, is het moeilijker piano spelen’.

Tot slot: ‘Al wordt de leugen door een ander nog zo snel verteld, of juist heel erg traag in de praktijk gebracht, uiteindelijk achterhaal ik hem of haar en de leugen wel.. Eerlijkheid duurt het langst’.