‘Wordt blockchain een volwassen technology?’
Cryptocurrency wondervaluta of zeepbel
Het begon allemaal met de bitcoin, maar inmiddels zijn er meer dan duizend cryptovaluta dus de digitale betaalmiddelen zijn een blijvertje. Of ze een centrale rol in ons financiele systeem zullen spelen en de rol van dollars of euro’s zullen overnemen is maar zeer de vraag. De koersen zijn namelijk erg beweeglijk volgens nationale banken. De bitcoin steeg begin dit jaar razendsnel naar ongeveer 50.000,- euro en op 1 juli was de koers gezakt naar 38.034,-. Dat wekt geen vertrouwen en vertrouwen is het sleutelwoord in deze wereld.
Cryptocurrency en dan met name bitcoin is sexy, hip en gebaseerd op de nieuwste technologie. Kopers zijn dus vooral jong en nerdie, maar die trend verschuift, ook andere met name beleggers raken geïnteresseerd. En de instap is eenvoudig, er zijn talloze aanbieders die het mogelijk maken voor kleine bedragen in bijvoorbeeld bitcoin te stappen. Maar wat zijn cryptocurrency eigenlijk? De officiële definitie luidt als volgt: ‘Cryptocurrency zijn digitale betaalmiddelen, veelal gedecentraliseerd en bedoeld als alternatief voor bestaande valuta zoals de Euro (€) en Dollar ($). Cryptocurrencies hebben vooraf bepaalde regels rondom het aantal munten (coins) dat maximaal binnen de specifieke currency kan bestaan. De veiligheid is gegarandeerd dankzij het gebruik van cryptografie’. De bitcoin was de eerste, ontwikkeld door Satoshi Nakamoto als een nieuwe munt voor een nieuw monetair systeem, buiten de gevestigde banken om. Wie Satoshi Nakamoto is weet niemand.
Energieslurpers
De technologie achter cryptocurrency is blockchain. Blockchain is een databasetechniek waarbij informatie niet centraal wordt opgeslagen, maar op vele computers in een netwerk. Dat proces is feitelijk niet te volgen en dat maakt bitcoin de geliefde valuta onder criminelen. Wordt je computer gehackt, dan moet je de vrijkoopsom overmaken in bitcoins. Dat is niet te traceren. In feite is het een grote database waarin alle informatie wordt opgeslagen, maar die niet door een centraal persoon of bedrijf aan te passen is. Veranderingen in de database gebeuren met behulp van het gehele netwerk. Een netwerk dat bestaat uit talloze computers. Computers die onafhankelijk van elkaar allemaal een deel van een stukje informatie verwerken en verifiëren. Daarom is die informatie niet te manipuleren. Hoe je met bitcoin werkt is op internet heel eenvoudig te vinden. Veel munten werken met behulp van mining. Mining is een proces waarbij je jouw computer beschikbaar stelt om mee te helpen aan het werkend houden van het netwerk. Als beloning hiervoor krijg je uitbetaald in crypto’s. Niet elke coin kan gemined worden maar de meeste wel. Dat is nog niet zo eenvoudig, je hebt bijvoorbeeld een of meerdere goede videokaarten nodig. Om bitcoin te minnen is zelfs speciale apparatuur nodig. Wil je enig effect sorteren dan gebruik je een computer met slecht één doel: minnen. Je wordt beloond met bitcoins. En dan duikt het eerste nadeel van de crypto’s op: minnen kost enorme computerkracht en dus grote hoeveelheden energie.
Is bitcoin goud?
De traditionele functies van geld zijn ruilen, rekenen en sparen. Bitcoin en andere cryptovaluta zijn nog niet eenvoudig in te zetten als betaalmiddel en dat zullen centrale banken ook niet zo snel toestaan. Door de blockchaintechnologie duren overboekingen relatief lang en zijn de transactiekosten dus hoger dan bij traditionele valuta. Tijd kost in dit geval ook weer energie. Over de volatiliteit zeiden we al iets, de koersen zijn niet stabiel genoeg om betrouwbaar te zijn. Wanneer je een pensioen in bitcoins wil opbouwen is je oudedagreserve het ene moment vier ton waard, twee weken later 125.000,- of minder. Daar kun je niet op sturen, dat gaat verdacht veel op gokken lijken. Er is bovendien geen centraal gezag dat die schommelingen onder controle kan houden. En dan geld als spaarmiddel. ‘Believers’ geloven in de bitcoin als democratisch alternatief voor goud. Het is relatief schaars en functioneel nutteloos. Gedraagt de bitcoinmarkt zich dan net als de goudmarkt? Nee, daar komt de grote beweeglijkheid weer om de hoek. Vermogensbeheerder Thijs van der Valk snapt de explosieve stijging van de waarde van cryptovaluta wel. Het monetaire beleid van centrale banken speelt een rol. Sinds de financiële crisis kwam door het opkopen van staats- en bedrijfsleningen enorm veel geld op de markt dat ergens heen moet. Dan maar in bitcoins. Daarnaast hebben bedrijven als Uber en Facebook op een onethische manier enorme groei gerealiseerd. Dat bevoordeelt een kleine groep miljardairs, maar laat grote groepen in de kou staan. Toch spreekt dat succes jonge techfans aan en ze volgen dus gedwee. Dan heb je te maken met overheden die nog niet goed weten hoe ze op de ellende die zulke bedrijven op de maatschappijen afwentelen moeten reageren. Ze lopen voortdurend achter de feiten aan. Sparen wordt ontmoedigd, negatieve spaarrentes verbazen niemand meer. Dat alles levert een goede voedingsbodem op voor vertrouwen in cryptovaluta, maar is dat vertrouwen gerechtvaardigd? Dat weet nog niemand en het kan dus nog alle kanten op.
Hoe nu verder?
Bitcoins en de blockchaintechnologie bestaan nu zo’n twaalf jaar. Vlak na de start heerste het geloof dan blockchain centrale instanties die handelen in vertrouwen, informatie en eigendommen overbodig zouden worden. Banken, notarissen en bijvoorbeeld het kadaster zouden hun deuren kunnen sluiten. Zo’n vaart liep het niet. Jurgen Goossens universitair hoofddocent staats- en bestuursrecht aan de Tilburg University doet onderzoek naar juridische en ethische aspecten van blockchaintechnology binnen de overheid. Volgens hem zit blockchain in een kritische fase. “De komende jaren zal duidelijk worden of het een volwassen technology zal worden met brede maatschappelijke toepassingen of niet.” Totdat daar duidelijkheid over bestaat is het verstandig je oudedagsreserve anders op te bouwen dan in bitcoins.
