No plan survives contact with the enemy
Otto van Wiggen en Paul Schmidt hebben een heldere visie op leiderschap en teamontwikkeling: geef medewerkers vrijheid van handelen (met bevoegdheden), zodat ze organisatiedoelen kunnen realiseren. Die handelingsvrijheid maakt snel en adequaat reageren op veranderingen mogelijk. Die ervaringen deden ze op in een lange militaire (en civiele) carrière.
In het voorjaar van 2016 startten Paul Schmidt en Otto van Wiggen met hun trainingsbureau Mission Command. Ze kenden elkaar van de Koninklijke Militaire Academie waar ze werden opgeleid tot officier bij de Landmacht. Paul Schmidt maakte na twaalf jaar de overstap naar de burgermaatschappij en legde zich toe op sales, gedragsverandering en leiderschap als leidinggevende en als trainer/coach. Otto van Wiggen was onder andere commandant van het Korps Commandotroepen, de Luchtmobiele Brigade en verantwoordelijk voor alle opleidingseenheden van de Landmacht.
VERANDERING IS EEN CONSTANTE
“De markt kun je als een slagveld zien, waarin concurrenten elkaar bestrijden, de klantenwensen voortdurend wijzigen en de technologie steeds weer nieuwe oplossingen biedt. Veranderingen volgen elkaar in zo’n snel tempo op dat je met een klassieke leiderschapstijl niet snel en adequaat genoeg meer kunt reageren”, vertelt Paul Schmidt. “Leidinggevenden ter plekke zijn daarnaast ook nog eens veel beter op de hoogte van de situatie dan de manager op afstand. Daardoor is een decentrale uitvoering en vrijheid van handelen voor de werkvloer de enige oplossing. Dat vergt van managers dat ze durven te vertrouwen op de kennis, loyaliteit en de creativiteit van de werknemers.” Otto van Wiggen: “In het leger noemen we dat opdrachtgerichte commandovoering (internationaal aangeduid als Mission Command). Geen hiërarchische aansturing met directief leiderschap, maar juist decentrale besluitvorming en vrijheid van handelen mét mandaat voor de uitvoerende niveaus. Hierbij is de leider verantwoordelijk voor ‘wat’ er moet gebeuren en ‘waarom’ en de teams in het veld of op de werkvloer bepalen ‘hoe’ het wordt uitgevoerd. Opdrachtgerichte commandovoering werd noodzakelijk door de sterk wisselende omstandigheden bij buitenlandse missies. Dan is snel besluiten op uitvoerend niveau, het dichtst bij de actie, van levensbelang. Door het formuleren van een ‘commanders intent’ (lees: gezamenlijke ambitie) beschrijft een commandant op een heldere wijze de gewenste uitkomst van een operatie. Hij geeft zijn ondercommandanten aan welke doelstellingen hij waarom wil bereiken en wat hun rol is. Vervolgens wijst hij hun de middelen toe om de opdracht uit te kunnen voeren. Hij geeft niet aan ‘hoe’ dat moet gebeuren. Die beslissingsbevoegdheid hebben zijn ondercommandanten.”
BALANS
De reden dat de krijgsmacht voor deze besturingsstijl heeft gekozen is voor de hand liggend. Door de complexe en onvoorspelbare omstandigheden, die kenmerkend zijn voor militaire operaties is frictie onvermijdelijk. Commandanten moeten er op voorbereid zijn dat vooraf ontwikkelde plannen anders uitpakken dan gepland. “No Plan survives contact with the enemy” (Veldmaarschalk Helmuth von Moltke (1800 – 1891)) is eerder regel dan uitzondering. “Met deze stijl van sturing maak je optimaal gebruik van de creativiteit van de mensen op de werkvloer. Daarnaast stimuleer je zo ook het denken in oplossingen”, aldus Otto van Wiggen. “De Mission Command stijl geeft de kwaliteit en deskundigheid van ‘mensen in het veld’ de ruimte. Ondernemen in plaats van afwachten. Omdat bij deze stijl van leidinggeven beweging en adaptief vermogen centraal staan en niet langer stabiliteit en evenwicht, gaven we ons bureau de naam Mission Command.”
Volgens Paul Schmidt begrijpen veel bedrijven de meerwaarde van deze sturingsfilosofie, maar invoering blijkt in de praktijk best lastig. “Managers hebben jarenlang geleerd dat het belangrijk is om controle te houden. Loslaten is moeilijk. Tegelijkertijd wordt van medewerkers verwacht dat ze proactief en resultaatverantwoordelijk worden. Dat ze initiatieven nemen, meedenken en gaan samenwerken. Dat de regels en procedures niet langer alleen maar bepalend zijn en ze nu zelf beslissingen mogen en moeten nemen. Die verwachtingen leiden nogal eens tot angst en onzekerheid. In onze teamtrainingen leren we teams en hun leiders hier effectief mee om te gaan.”
TEAMONTWIKKELING
Om als team succesvol te zijn is saamhorigheid essentieel. Goed en geaccepteerd leiderschap is daarbij van onmisbaar belang. Daarbij start het met een gedeelde visie, gedragen door alle teamleden. Daarnaast is het essentieel dat ieder teamlid zijn of haar rol in het geheel kent en de teamleden elkaar blindelings vertrouwen. En ten slotte geldt de eis dat een team gedreven moet zijn om samen topprestaties te leveren.
“Omdat geen organisatie hetzelfde is verzorgen wij teamontwikkeling en teamtraining op maat. Als hulpmiddelen en methodiek maken wij onder andere gebruik van ervaringsleren, intervisie en meerdaagse trainingen op unieke en uitdagende teamlocaties.”
LEIDERSCHAPSTRAINING
Volgens Paul Schmidt en Otto van Wiggen worden goede leiders geboren, niet gemaakt. Binnen de mission command leiderschapsstijl wordt goed leiderschap in eerste instantie bepaald door de bereidheid het eigenbelang ondergeschikt te maken aan het belang van de opdracht en de teamleden. Paul Schmmidt: “Tijdens onze trainingen zien we dat veel leidinggevenden worstelen. Ze blijken niet altijd op basis van een leiderschapsprofiel te zijn geselecteerd, maar omdat ze als medewerker een goede reputatie hebben opgebouwd. Of omdat ze ‘aan de beurt zijn’. Ze vinden het moeilijk om de minder populaire besluiten te nemen of te verdedigen naar hun eigen mensen. Verder hebben zij moeite met het aanspreken van hun medewerkers op hun gedrag. Binnen de mission command stijl hebben leidinggevenden samen met hun teamleden afgesproken welke doelstellingen er gehaald moeten worden, wat ieders rol daarin is en de redenen waarom. Die afspraken geven de medewerkers de bevoegdheid om het op de eigen manier te doen, zolang dat handelen maar past in het totale plaatje.”
Naast de leiderschapstraining op maat biedt Mission Command ook een open training leiderschap aan (‘eigenlijk meer een management leergang gezien de intensieve persoonlijke begeleiding en mentoraat’ aldus een klant). In vier sessies, verspreid over zes maanden, ervaart een leidinggevende als teamlid én als leider hoe je de mission command leiderschapsstijl toepast. Persoonlijk leiderschap, teamleiderschap, beinvloeden van de omgeving en zelfreflectie zijn de vier pijlers van deze training. Tussen de sessies door gaat een deelnemer met gerichte opdrachten aan de slag in zijn eigen team.
WAAR ZIT HET ONDERSCHEID?
Er zijn in Nederland talloze bureaus die zich op het terrein van leiderschap en teamontwikkeling begeven. Toch heeft Mission Command een aantal USP’s. “Om te beginnen hebben we zelf leiding gegeven aan teams van 40 tot 3.500 man, ook tijdens buitenlandse missies, dus we weten waar we het over hebben. Onze leiderschapsstijl richt zich niet alleen op het individu of het team, maar beschouwt dat team en individu per definitie als onderdeel van een groter geheel. De overwegingen, besluiten en handelingen van een individu of team worden altijd bekeken in relatie tot een commanders intent van het hogere niveau. We werken veel met ervaringsleren, leren door te doen in een non nonsense aanpak, eenvoudig maar duidelijk. Dat wordt gewaardeerd. Ten slotte zijn we resultaat- én mensgericht en dat leidt tot grote acceptatie, van de medewerker op de werkvloer tot en met het topmanagement. Wanneer het gaat om leiderschap en échte samenwerking, ook wanneer het spannend wordt, dan kunnen civiele bedrijven veel leren van onze militaire en civiele ervaringen.” Meer weten? Kijk op missioncommand.nl. Otto en Paul houden van een kop koffie en komen graag een keer bij je langs om een uurtje te sparren.
