De schoonmaaksamenwerking tussen SMB Willems en de gemeente Nijmegen: ‘Sociaal én schoon’

SMB Willems maakt sinds 2014 diverse locaties van de gemeente Nijmegen schoon. Dit doet het schoonmaakbedrijf voor een groot deel met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. SMB Willems en de gemeente Nijmegen zijn het erover eens: de inzet van deze doelgroep is meer dan een contractuele verplichting. Het is juist dé manier om een sociale samenwerking en een team van trouwe, betrokken medewerkers te realiseren.

“Ik heb soms wat langer uitleg nodig dan een ander. Maar je hoeft het maar één keer tegen me te zeggen, want ik kan dingen goed onthouden.” Jos Fliervoet werkt al zes jaar als schoonmaakmedewerker voor SMB Willems op het Stadhuis van de gemeente Nijmegen. “Ik doe allerlei klussen op het Stadhuis. Ze kennen me hier al jaren. De huismeesters spreken me wel eens aan als er iets moet gebeuren. En ik krijg ook wel eens complimentjes als ik iets heb gedaan”.

PASSEND WERK

Jos is één van de ruim 80 mensen die via het WerkBedrijf schoonmaken voor SMB Willems, onder andere bij de gemeente Nijmegen. Het Werkbedrijf Rijk van Nijmegen is ontstaan uit een samenwerking tussen het vroegere Breed (sociale werkvoorziening) en diverse gemeenten in de regio. Het WerkBedrijf voert de Participatiewet uit, waarvoor ze voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt passend werk zoeken. Het gaat bijvoorbeeld om mensen die niet zelfstandig een minimumloon kunnen verdienen, mensen die vallen onder de Wet sociale werkvoorziening en Wajongers.

HET GOEDE VOORBEELD

Eén van de opdrachtgevers van SMB Willems waar deze doelgroep wordt ingezet is de gemeente Nijmegen. De schoonmaakmedewerkers op het stadhuis zijn in dienst van het WerkBedrijf en worden gedetacheerd bij SMB Willems. De inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt is door de gemeente Nijmegen vastgelegd in de aanbesteding van de schoonmaak. “Het is een taak van de gemeente om mensen aan het werk te helpen, ook mensen die niet zo gemakkelijk meekomen in het arbeidsproces”, vertelt Hetty Grandjean, productmanager bij de gemeente Nijmegen. Hetty is onder meer verantwoordelijk voor het aanbesteden, implementeren en bewaken van schoonmaakwerkzaamheden binnen de gemeente. “We geven daarmee het goede voorbeeld en willen andere bedrijven en organisaties stimuleren om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een kans te geven. Wij laten hier zien dat het kan en dat je er ook veel voor terugkrijgt.”

EEN EIGEN PLEK

Bertie van de Kamp is het daar helemaal mee eens: “Het is een bijzondere groep mensen en dat maakt mijn werk heel mooi.” Bertie verzorgt als voorman van SMB Willems de begeleiding en aansturing van de schoonmaakmedewerkers op het Stadhuis. Op deze locatie bestaat bijna het hele team van 12 schoonmaakmedewerkers uit mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. “De medewerkers in het team voelen zich heel verantwoordelijk voor hun werk, ze zijn vaak blij dat ze een werkplek hebben. Ze zijn heel trouw en echt gehecht aan hun ‘plekkie’ in het Stadhuis. Maar het is ook een kwetsbare doelgroep.”

INVESTEREN IN VERTROUWEN

“Toen ik hier begon als voorman heb ik eerst maanden moeten investeren in het bouwen aan vertrouwen en het creëren van rust in het team”, vertelt Bertie. “Ik behandel iedereen zoals ik zelf ook behandeld wil worden, als een volwassene. Maar wel met persoonlijke aandacht. Inmiddels kan ik bij binnenkomst al zien of er iets met iemand aan de hand is. Ik neem ze dan even apart voor een kop koffie. Ik geef de medewerker dan de ruimte en laat hem of haar praten. Ik ga het niet uit ze trekken, maar vaak is het al genoeg als ik vraag naar wat ze dwarszit.” En dat is vaak een hoop weet Bertie. “Sommige medewerkers hebben een heftige thuissituatie of maken veel mee. Dit trekken ze zich erg aan en nemen ze vervolgens mee naar hun werk. Tegen hen kun je dan niet zeggen ‘kom op, even doorbijten!’ Alleen luisteren helpt al veel. En ik probeer het gesprek daarna zo om te buigen dat ze zien dat hun werkplek een veilige omgeving is, die afleiding en houvast kan bieden.”

KOFFIETIJD

Tijdens de pauzes drinkt de hele groep gezamenlijk koffie. Bertie gebruikt de pauzes om het team op de hoogte te brengen van bijzonderheden. “Je kunt in deze groep niet zomaar een verandering doorvoeren. Kleine wijzigingen hebben soms een grotere impact dan je zou denken. Ik probeer daarom alles te delen met het hele team en vooral het ‘waarom’ uit te leggen.” In deze pauze vertelt Bertie dat twee collega’s van SMB Willems komen helpen bij een extra klus. “Het kan dus zijn dat je deze collega’s in de kelder aan het werk ziet, maar zij zijn er tijdelijk en zeker niet ter vervanging van jullie.”

MEER PERSOONLIJK DAN PRAKTISCH

“Ik ben ruim 70 procent van mijn tijd bezig met hoe het met de medewerkers gaat”, vertelt Bertie even later. “Slechts 30 procent ben ik bezig met de praktische kant van het schoonmaakwerk. Maar dat is juist wat het werk zo interessant maakt. Ik heb een training gevolgd voor de begeleiding van mensen met een beperking. Als je werkt met deze doelgroep moet je flexibel zijn, maar ook duidelijk zijn over grenzen. Bij reguliere medewerkers kun je sneller eisen stellen, maar ik kijk hier vaak naar wat de medewerker nodig heeft om prettig aan het werk te blijven. Daarin zoeken we ook het compromis met de gemeente Nijmegen. Ik maak me hard voor het feit dat je deze mensen soms net wat anders moet benaderen.” Ook Hetty beaamt dat meebewegen een belangrijke voorwaarde is voor een goede samenwerking. “Dat moet vanuit twee kanten komen. Je moet allebei beschikken over eerlijkheid en flexibiliteit, anders lukt het niet om het contract goed uit te voeren. SMB Willems is daarin een goede onderhandelingspartner, er is altijd wel een oplossing te vinden. Want we lopen echt wel eens tegen dingen aan. En uiteindelijk moet het toch schoon zijn, dat is waar het om gaat.”

GROOT DRAAGVLAK

Onder de medewerkers van de gemeente Nijmegen is het draagvlak voor de schoonmaakmedewerkers groot. “Het contact tussen onze medewerkers en de schoonmakers is goed”, vertelt Hetty. “Maar dat komt ook, omdat zowel de medewerkers van de gemeente als de schoonmakers er al jaren werken. Veel schoonmaakmedewerkers werken al lang op dezelfde afdeling of verdieping en worden daardoor geaccepteerd zoals ze zijn.” Sommige schoonmaakmedewerkers maken moeilijker contact, anderen vertellen juist zonder schaamte over het afgelopen weekend of vertonen soms bijzonder gedrag. “Juist omdat onze medewerkers de schoonmakers al zo lang kennen, kan er veel”, aldus Hetty. “Sommige schoonmakers kun je daardoor ook niet op een andere afdeling plaatsen. Als de afdeling zou verhuizen, dan verhuist de schoonmaakmedewerker meestal mee.”

BLIJVEN INVESTEREN

Sinds SMB Willems schoonmaakt bij de gemeente Nijmegen hebben ze flink geïnvesteerd. Bertie: “De schoonmaakmedewerkers waren erg gehecht aan hun vaste schoonmaakprogramma, ze wisten precies wat ze moesten doen. Maar samen met de gemeente gaan we meer naar resultaatgericht schoonmaken, dus kijken wat er nodig is om het weer schoon te krijgen. Dat is voor deze groep een flinke uitdaging, het is echt een continu proces van investeren. Je kunt hier niet zeggen; ‘dit zijn de middelen en materialen, daar staat je werkwagen. Succes!’. De sleutelwoorden zijn tijd nemen en herhalen. En je kunt de groep niet als één zien, je moet je richten op de individuele behoefte van de medewerkers.”

KANSEN DIE TELLEN

SMB Willems zet bij veel opdrachtgevers al mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in. Vanuit ‘Kansen die tellen’ biedt het schoonmaakbedrijf een betaalde baan aan mensen die moeilijk in een reguliere situatie aan het werk komen. “Daarna krijgen medewerkers de begeleiding en opleiding die ze nodig hebben”, vertelt Bertie. “Je ziet ze dan bijna letterlijk groeien. Ze kunnen vaak meer dan ze van te voren gedacht hadden. Het is echt maatwerk, elke medewerker krijgt de ruimte om in eigen tempo te ontwikkelen. Voor de één betekent dat ze na een inwerkperiode zelfstandig aan de slag kunnen, terwijl de ander baat heeft bij een beschutte werkplek met een coachende medewerker naast zich.”

HARDE WERKER

Jos denkt dat het voor hem moeilijk is om in een reguliere baan te functioneren. “Ik denk dat er dan teveel van me gevraagd wordt. Dan wordt de druk voor mij te hoog en daar kan ik niet goed tegen.” Op het stadhuis voelt Jos zich als een vis in het water. “Hier weet ik precies wat ik moet doen en ik doe hier veel verschillende dingen. En als het werk wat langer duurt, bijvoorbeeld omdat ik last heb van mijn knieën, is het niet erg.” Daar is Bertie het mee eens: “Jos is een keiharde werker en ik kan altijd op hem rekenen. Daarnaast is hij heel leergierig, dus we gaan hem leren machinaal te schrobben. Zo houden we het werk voor hem interessant.” Tussen het gesprek door spreekt een medewerker van de gemeente Jos aan met een verzoek. Jos wil natuurlijk graag helpen bij de klus, maar is toch wat afgeleid door het interview. “Ik moet het toch straks nog een keer vragen, want nu weet ik het niet meer precies”, zegt Jos lachend als de medewerker is weggelopen.