De trends op de arbeidsmarkt voor 2017

De economie in Nederland trekt aan, 2017 zal naar alle waarschijnlijkheid 2,1% groei laten zien, maar er zijn vele met name internationale factoren die de groei negatief kunnen beïnvloeden. Vooralsnog stijgt de werkgelegenheid, naar verwachting dit jaar met 138.000 banen, dat is positief. De werkgelegenheid zal in 2017 dan groeien naar zo’n acht miljoen banen.

UWV heeft eind 2016 een onderzoek verricht, waaruit blijkt dat veel Nederlanders dit jaar van plan zijn om van baan te veranderen. Ze vinden dat hun salaris niet hoog genoeg is, ze zijn ontevreden met hun werkomgeving of balen van de dagelijkse le. Dat betekent dat er in 2017 ongeveer een miljoen vacatures zullen zijn, door mensen die van baan wisselen, door het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd en door groei van bedrijven. In 2013 was dat aantal nog maar zo’n 620.000. Een probleem is dat het steeds moeilijk wordt bepaalde vacatures in te vullen. Er is nu al een tekort aan technisch personeel en dat gat zal groter worden. Vakmanschap wordt dus steeds schaarser, zowel op lager als middelbaar niveau in zorg, bouw en algemene techniek. Op hoger niveau bestaat er groeiende belangstelling voor bijvoorbeeld accountants en fiscalisten, ICT- medewerkers en docenten. Ook die vacatures worden steeds moeilijker ingevuld.

FLEXWERKERS
De waarschijnlijk meest belangrijke trend van de afgelopen jaren is de verschuiving van werk voor onbepaalde tijd naar werk voor bepaalde tijd. Het aantal vaste banen is sinds 2003 met 530.000 gedaald naar 5,2 miljoen. De Wet Werk & Zekerheid is op een faliekante mislukking uitgelopen, werkgevers geven – ook goed presterende medewerkers – geen contract voor onbepaalde tijd. Ze vinden de risico’s gewoon te groot. De groei in werkgelegenheid wordt dus met name opgevangen door flexwerkers. Nederland is daarin koploper in Europa. Het aantal flexwerkers en zzp’s steeg sinds 2003 met 65%. De uitzendmarkt is goed voor 40% van de banengroei en ook payrollbedrijven doen het goed. Deze branche verwacht voor dit jaar een groei van zo’n 6%. Het aantal thuiswerkers groeit, evenals de medewerkers die een baan op projectbasis accepteren, open of ces zijn heel normaal, horecagelegenheden hebben er met flexwerkers een nieuwe doelgroep bij. Die trend zal doorzetten.

De groei van flexwerkers en zzp’s brengt nieuwe problemen met zich mee, er is geen sprake van ontslagbescherming en sociale zekerheid, pensioenopbouw is in vele gevallen niet aanwezig. De vraag is of meer regelgeving de oplossing dichterbij brengt. De discussie moet misschien gaan over werkzekerheid in plaats van baanzekerheid. Bedrijven die samenwerken, zouden elkaars medewerkers kunnen inlenen, dat geeft flexwerkers de kans om van bedrijf naar bedrijf over te stappen, meer beweging op de arbeidsmarkt en meer werkzekerheid.

SCHOLING
Bij de invulling van vacatures kijken bedrijven en instellingen steeds minder naar ervaring en opleiding. De nadruk ligt veel meer op zaken als motivatie en ontwikkelcapaciteit. Wat wil je en vooral: hoe wil je je verder ontwikkelen? De bedrijven dragen zelf zorg voor de nodige opleidingen om die ontwikkelingsdoelstellingen te realiseren. Ook de wensen van met name jonge toetreders tot de arbeidsmarkt veranderen. Was vroeger

‘Talenten zijn niet geïnteresseerd in een degelijk baan, met elke dag hetzelfde werkpatroon, ze willen inhoudelijk interessant en uitdagend werk’

de volledige baan heilig, tegenwoordig nemen jongeren genoegen met een baan in deeltijd, zodat ze tijd overhouden voor andere zaken dan werk. Ook het belang van zaken als lease-auto’s verdwijnt steeds meer naar de achtergrond. Jongeren willen een baan die uitdaagt, waarin ze zich op hun gemak voelen en waarin ze kunnen groeien, salaris is steeds minder van doorslaggevend belang. Voldoet een nieuwe baan niet aan die eisen, dan zijn ze snel weer verdwenen. Jobhoppen is normaal en wordt ook niet als een negatieve kwalificatie gezien.

EMPLOYER BRANDING
Hoe houdt een bedrijf goede (met name jonge) werknemers vast? Ze zijn anders dan oudere werknemers minder geïnteresseerd in werksfeer, salaris en baanzekerheid. Dat is een vraag die door employer branding kan worden opgelost. Zorg dat je als werkgever aantrekkelijk bent voor talent en dan gaat het vaker over de binnenkant dan over de buitenkant van het bedrijf. Dan gaat het bijvoorbeeld over identiteit, maak duidelijk waar het bedrijf voor staat, wees helder over je kernwaarden. Het gaat over ontwikkelingsruimte. Talenten zijn niet geïnteresseerd in een degelijk, elke dag hetzelfde werkpatroon, ze willen een inhoudelijk interessante baan. Ze willen worden uitgedaagd, (internationale) carrièrestappen maken en werkgevers kunnen daar een belangrijke rol in spelen. De nieuwe generatie is opgegroeid met technologie en dus vinden ze het logisch dat ze altijd en overal toegang hebben tot voor hen belangrijke informatie. Ze zoeken hun toekomst vaak in het MKB, omdat ze daar denken meer ruimte voor hun bezieling en passie te kunnen vinden. Innovaties en een goede balans tussen werk en privé scoort binnen het MKB beter dan bij grote bedrijven. Daar ligt de nadruk veel eerder op salaris, baanzekerheid en ontwikkeling.

ROBOTISERING
Wat is de te verwachten impact van technologie op de arbeidsmarkt? Dat technologie ons leven steeds meer zal gaan beheersen is helder, dat zal ook gevolgen hebben voor de arbeidsmarkt. Technologie wordt nu nog vaak

‘Is voortschrijdende technologie een kans of een bedreiging? Vooral dat eerste, de wereld verandert dagelijks, accepteer dat, want tegenhouden is kansloos’

ingezet om efficiency te vergroten en kosten te besparen. Dat zal nog vaker gaan betekenen dat eenvoudige, gemakkelijk te herhalen werkzaamheden vaker zullen worden geautomatiseerd. Dat kan ver gaan. Wie wel eens een assemblagelijn in een autofabriek heeft bezocht weet wat er wordt bedoeld. Daar is automatisering zeer ver doorgevoerd en hebben werknemers steeds vaker een controlerende taak. Kost dat banen. Volgens de OESO wel. Deze organisatie schat dat zo’n 9% van de banen door robots zal worden overgenomen en dat dit beeld over een breed werkveld zichtbaar zal worden. Zo speelt techniek bijvoorbeeld ook in operatiekamers een steeds grotere rol, sommige operaties worden volledig door apparaten uitgevoerd. De verwachting is overigens dat het ook nieuw werk op zal leveren. Technologie en duurzaamheid zijn aan elkaar gekoppeld. Kijk naar de manieren waarop we tegenwoordig met elkaar kunnen communiceren zonder in auto of vliegtuig te stappen.

Is voortschrijdende technologie een kans of een bedreiging? Vooral dat eerste, de wereld verandert dagelijks, accepteer dat, pas je aan, omarm daarom de technologische vooruitgang en experimenteer er mee. Want tegenhouden is kansloos.