Column Vincent Hendrikx
De AED – van voorzorgsmaatregel naar vertrouwd gebruik
De laatste tijd zijn AED’s veelvuldig in het nieuws. Bij veel mensen leeft het beeld dat een AED alleen gebruikt kan worden door hulpverleners en hulpdiensten. Dit is een erg hardnekkige fabel. AED’s zijn juist ontwikkeld om te worden gebruikt door iedereen, ook mensen zonder training of medische achtergrond. Doordat de AED zo simpel mogelijk gemaakt is komt er meer aandacht en tijd voor het slachtoffer vrij. Het apparaat geeft gesproken instructies, is voorzien van duidelijke afbeeldingen, heeft in de meeste gevallen slechts één of twee knoppen en geeft alleen een schok in geval van een schokbaar beginritme.
Een hartaanval is een ingrijpende gebeurtenis voor zowel slachtoffer als omstanders. Zelden kondigt een hartaanval zich aan en als het gebeurt is het nooit wenselijk. Wanneer het dan toch voorkomt is het wel prettig om te weten dat Nederland een van de landen is met de hoogste ‘AED-dichtheid’ ter wereld. De overlevingskansen zijn daardoor bijna nergens beter. Dit blijkt ook uit de cijfers. Sinds de jaren ’90 is het aantal AED’s enorm toegenomen en sindsdien is ook het aantal succesvolle reanimaties gestegen van 9% naar gemiddeld 23%.
Na een melding bij de hulpdiensten heeft een ambulance gemiddeld 10 minuten nodig om ter plaatse te komen. Voor de beste overlevingskans – deze verdubbelt namelijk bij direct reanimeren – is het echter cruciaal dat de reanimatie start binnen 6 minuten. Het is zeer waarschijnlijk dat er binnen de eerste cruciale minuten omstanders aanwezig zijn die hulp kunnen verlenen en dat er, gezien de hoge AED-dichtheid, tevens een AED in de buurt van het ongeval aanwezig is. In 75% van de gevallen beginnen omstanders met de reanimatie voordat de ambulance er is. Dat betekent concreet dat we de tijd tot aankomst van professionele hulp vaak prima kunnen overbruggen. De overlevingskans bij reanimatie in combinatie met een AED is 44% indien er een schokbaar beginritme is. De kans op een succesvolle reanimatie met een AED is dan ook vele malen hoger dan zonder.
Hoe meer AED’s en hoe meer mensen die kunnen reanimeren, des te beter wordt de overlevingskans. Hoe kan het dan toch dat het eindresultaat (gemiddelde overlevingskans van 23%) ondanks al deze positieve ontwikkelingen niet nog hoger is? Het aantal beschikbare AED’s kan en moet verder omhoog. Maar dat is niet het volledige verhaal. De eerder genoemde fabel – een AED kan alleen worden gebruikt door hulpverleners en hulpdiensten – speelt hier weer een rol. Helaas blijkt uit dezelfde onderzoeken dat minder dan een derde van Nederlanders zonder kennis van reanimatie een AED durft te gebruiken. Het probleem zit hem dan ook in gebrek aan (zelf)vertrouwen als gevolg van een kennistekort. Omstanders weten niet waar ze een AED kunnen vinden, weten niet hoe het apparaat werkt of zijn zelfs bang om het slachtoffer of zichzelf schade toe te brengen als gevolg van een schok. Ook dat laatste is helaas een fabeltje, de AED analyseert of en wanneer er een schok toegediend kan worden en geeft in dat geval de duidelijke instructie het slachtoffer niet aan te raken.
De conclusie die ik daaruit trek is dat hoewel de ontwikkelingen positief zijn, we nog veel kunnen verbeteren. Moet het aantal beschikbare AED’s verder stijgen? Ja. Hoe groter de beschikbaarheid, hoe meer AED’s worden gebruikt bij de reanimatie en hoe beter de overlevingskans. Echter valt de grootste winst te behalen door mensen kennis en vertrouwen te geven. Dit gebrek kan het beste worden opgevangen door extra training in reanimatie (AED-training, BHV en EHBO) waarmee ook fabels de wereld uit worden geholpen. Iedereen kan met een AED overweg, nu alleen nog durven!
Vincent Hendrikx
Operations Manager
024 – 371 75 65 – info@kompasveiligheidsgroep.nl
