Change Your Business en Covid-19

Covid-19 en complotdenken

Covid-19 heeft enorme gevolgen, soms uit onverwachte hoek. Neem het complotdenken. Het fenomeen is van alle tijden. Generaties Amerikanen hebben afwijkende verklaringen (en bewijzen) voor de moord op JFK, we zijn nooit echt op de maan geweest, 9/11 was een CIA-operatie, buitenaards leven is bewezen maar verzwegen en zo kun je nog even doorgaan. Het is soms ook in Nederland een probleem, neem de jaarlijks terugkerende discussie rond vaccinaties.

Met de komst van Covid-19 worden complotdenkers weer actief. Het is een bewuste biologische aanval om de mensheid (deels) te vernietigen, Bill Gates zit er achter, want hij heeft al lang een antivirus dat hij nu ten gelde kan maken, je kunt jezelf genezen door het eten van knoflook, grote hoeveelheden vitamine C of chloordioxide, vooral geen ibuprofen gebruiken, dat is slecht, neem liever paracetamol (vandaar de run op de pijnstiller). En er zijn al bestaande medicijnen die werken, maar die houdt de farmaceutische industrie om financiële redenen voor ons verborgen. De 5G zendmasten zijn de grote boosdoeners, want de straling helpt bij de verspreiding van het virus, de fik er in.

Agressief

Bas Heijne betoogt in zijn artikel in het NRC van 23 mei dat complotdenken is veranderd. Vroeger werd het gezien als een rariteit, complotdenkers snapten de complexe wereld niet en verzonnen hun eigen verklaringen. Het waren wijsneuzen die hun eigen bewijsvoering tot in detail in elkaar zetten. Heijne vindt het huidige complotdenken wispelturig en agressief en de hysterie schuilt dicht onder het oppervlak. De complotdenker van vandaag zoekt geen alternatieve waarheden of verborgen orde, hij is op zoek naar chaos. En zo wordt in onze digitale tijd een complot plotseling een krachtig wapen om de gevestigde orde te ondermijnen. Kijk naar Trump en zijn aanhangers, die de ene na de andere aperte onwaarheid verspreiden of – als dat zo uitkomt- even later een compleet ander standpunt innemen. Misschien wel het meest bizarre voorbeeld komt uit een interview met de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo die het ene moment beweert dat het virus afkomstig is uit een laboratorium in Wuhan en door mensen is gefabriceerd en één minuut later bevestigt dat het virus niet door mensen is gemaakt of afkomstig is uit een laboratorium. Daar kun je dus geen chocola meer van maken.

Onschuldig?

Complotdenkers hebben altijd bestaan en waren tot nu toe vrij onschuldig. Ze hadden hun afwijkende ideeën en zochten hun heil bij een kleine groep gelijkgestemden. Tegenwoordig kun je je als wetenschappen of politicus nog nauwelijks verweren tegen die ongefundeerde aantijgingen. Elk argument dat je aanvoert wordt gezien als een bewijs van het feit dat je de waarheid wilt verdoezelen. En dat maakt argumenteren ingewikkeld. Ik put enorme hoop uit het feit dat uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat Nederlanders niet erg gevoelig zijn voor complotten. De overgrote meerderheid houdt zich vast aan de vaak onzekere antwoorden van wetenschappers. Zo zit de wetenschap namelijk in elkaar, maar heel weinig feiten staan vast, wetenschap gedijt bij voortschrijdend inzicht. En dat wordt hopelijk elke week groter.

Hans Eberson